Coğrafya Öğretmeni

Fiziki coğrafya, yeryüzünde gerçekleşen doğa olaylarının oluşum süreçlerini, oluşum nedenlerini, yerküre üzerindeki dağılışlarını ve insanla doğa arasındaki karşılıklı etkileşimleri inceler. Fiziki coğrafya, coğrafyanın diğer bölümlerin de olduğu gibi disiplinler arasıdır. (birden çok disipline bağlı)

Fiziki coğrafyanın bağlı olduğu birçok disiplin bulunur. Bunların başlıcaları:

Jeomorfoloji
Klimatoloji
Hidrografya
Biyocoğrafyadır.

Jeomorfoloji: Yunanca'da yerşekili bilimi anlamına gelir (Jeo: yer, Morfo: şekil). Jeomorfoloji esas olarak yeryüzündeki şekillerin (dağ, ova, plato ve daha spesifik şekiller gibi) oluşumunda etkili faktörleri inceler. Bu faktörleri iç kuvvetler ve dış kuvvetler olarak ayrı ayrı ele alır. İç kuvvetler kaynağını magmadan alan orojenez (dağ oluşumu), epirojenez (kıta oluşumu), volkanizma ve depremlerdir. Dış kuvetler ise kaynağını güneş ve aydan alan, yeryüzünün üzerinde gerçekleşen rüzgar, akarsu, buzul, dalga, yeraltı suları ve gelgit gibi kuvvetlerdir.

Jeomorfoloji bazı ülkelerde jeolojinin alt dalı halinde bulunurken bazı ülkelerde fiziki coğrafya alt dalı olarak değerlendirilir. Jeoloji, jeofizik, kartografya (harita bilimi), pedoloji (toprak bilimi), litoloji (taş bilimi), kimya, fizik, paleocoğrafya; jeomorfolojinin yararlandığı başlıca bilim dallarıdır. Jeomorfoloji, oluştuğu bölgelere ve biçimlere göre farklı alt dallara ayrılır. Bunlar akarsular tarafından oluşturulan Akarsu Jeomorfolojisi, kireçtaşları ve kalkerlerin bulunduğu bölgelerde oluşan Karst Jeomorfolojisi, deniz, okyanus ve göl kıyılarındaki Kıyı Jeomorfolojisi, buzullar tarafından oluşturulan Buzul Jeomorfolojisidir.

Klimatoloji: İklim bilimi anlamına gelen klimatoloji, atmosfer olaylarının uzun süreleri ortalama durumlarını inceleyen bilim dalıdır. Meteorolojiden bu sebepten ayrılır. Meteroloji hava olaylarıyla anlık olarak ilgilenirken, klimatoloji uzun sürelerinin ortalamalarını inceler. Bu süre yüzbinlerce yıl olabilir. İklim koşullarının oluşumunda etkili olan sıcaklık, rüzgar, basınç, nemlilik, yağış gibi etkenler üzerinde durur. Meteroloji, fizik, kimya; klimatolojinin yararlandığı başlıca bilim dallarıdır.

Hidrografya: Sular bilimi anlamına gelen hidrografya; yerüstü ve yeraltındaki suların dolaşım ve dağılışları, okyanus ve deniz gibi su kütlelerinin içerisinde bulunduğu çanağın şekilsel özellikleri, yüzeyindeki ve içindeki suyun sıcaklık, tuzluluk, hareket vb. karakteristik özellikleri hidrografya ile incelenir. Hidrografya; hidroloji, limnoloji (göl bilimi), oseonografya (okyanus bilimi), patomoloji'den (akarsu bilimi) faydalanır.

Biyocoğrafya: Canlılar bilimi anlamına gelen biyocoğrafya, canlıların dağılışı ve bu dağılış üzerindeki etkili faktörleri inceler. Bitkilerin dağılışını inceleyen kısmına vejetasyon coğrafyası (bitki coğrafyası), hayvanların dağılışını inceleyen kısmına ise zoocoğrafya (hayvan coğrafyası) ismi verilir. Biyoloji, botanik, zooloji, tıp biyocoğrafyanın yararlandığı başlıca bilim dallarıdır.

The English Oxford Dictionary: Yeryüzünün tasfirini konu olarak alan, onun şeklini, fiziki özelliklerini inceleyen, doğal ve siyasi bölgeleri ile ülkelerini, iklimini, ürünlerini, nüfusunu vb.konularını kapsayan bir bilimdir. Genellikle matematik-fiziki-politik coğrafya olarak dallara ayrılır.

Webster Sözlüğü: Yeryüzünün, karaların, denizin, atmosferin, bitki ve hayvanların, insanların dağılışlarını karşılıklı ilişkilerini inceleyen bilimdir.

American College Dictionary: İklim, yer şekilleri, toprak, bitli örtüsü, nüfus, arazi kullanışı, endüstri gibi elemanların sıralanmasını, gruplanlaşmalarını ve ayrıca bu elemanların bir araya gelerek meydana getirdikleri saha ünitelerinin karakterini inceleyen bir bilimdir.

British Assocation the Advancement Sciense Section: Sahaların birbirleriyle olan ilgisi ve farklılaşmalarına göre yeryüzünü tasvir eden bir birimdir.